Dispositie-ontwerp voor Marienkirche te Berga

09-03-2018

Rond 1742 heeft Johann Sebastian Bach een dispositie ontworpen voor het nieuw te bouwen Trebs-orgel van de Marienkirche te Berga (thans Bad-Berka). De dispositie van Bach is echter niet geheel overgenomen. Het orgel kreeg  14 stemmen, terwijl Bach 22 stemmen had opgenomen in zijn ontwerp. Omtrent advies van en keuring door Bach is verder niets bekend. Bachs dispositie-ontwerp voor Berga is geheel volgens de Thüringse aspecten van de midden-duitse orgelbouw uit de 18de eeuw samengesteld en laat duidelijk zien dat Bach in deze traditie stond.


Dispositie-ontwerp J.S. Bach 1741-42 (II/P/28)

Disposition der Orgel zu Berga, welche H. Sebastian Bach zu Leipzig gemacht und von dem Orgelmacher Trebs gebaut worden ist (Handschrift medio 1742)


Werkindeling

Hauptwerk, Brustwerk, Pedal


Dispositie


Hauptwerk

13 stemmen


Quintadena 16'

Principal 8'

Flöte 8'

Gedackt 8'

Gemshorn 8'

Oktave 4'

Gedackt 4'

Quinta 2 2/3'

Naßat 2 2/3'

Oktave 2'

Seßquialter II

Mixtur V

Trompete 8'


Brustwerk

9 stemmen


Quintadena 8'

Gedackt 8'

Principal 4'

Nachthorn 4'

Quinte 2 2/3'

Oktave 2'

Waldflöte 2'

Tritonus 1 3/5'

Cymbel III


Pedal

6 stemmen


Suppaß 16'

Principal 8'

Hohlflöte 4'

Posaun Baß 16'

Trompete 8'

Cornett 4'


Koppels

Brustwerk-Hauptwerk

Hauptwerk-Pedal


Windvoorziening

3 balgen


Uiteindelijke bouw van het Trebs-orgel:


Historische gegevens


Bouwers

Heinrich Nikolaus Trebs

Christian Wilhelm Trebs

Johann Christian Immanuel Schweinefleisch


Jaar van oplevering

1743


1741-42 dispositieontwerp II/P/28 van J.S. Bach

1742-1743 nieuwbouw I/P/14 door H.N. Trebs, C.W. Trebs en J.C.I. Schweinefleisch

19de en 20ste eeuw diverse renovaties en veranderingen

1988 afbraak

1989 nieuwbouw II/P/26 door G. Böhm


Technische gegevens


Werkindeling

Unter Manual, Ober Manual, Pedal


Dispositie


Unter Manual

6 stemmen


Quintadena 16'

Principal 8'

Octava 4'

Octava 2'

Mixtur IV

Cymbel III


Ober Manual

5 stemmen


Gedackt 8'

Principal 4'

Nachthorn 4'

Oktave 2'

Sesquialter II


Pedal

3 stemmen


Sub-Baß 16'

Flöten-Baß 8'

Posaunen-Baß 16'