De
eerst gedocumenteerde ontmoeting tussen Johann Sebastian Bach en orgelmaker Trost is in verband te
brengen met de gereedkoming van het Trost-orgel voor de Schloßkirche te
Altenburg in 1739. Het bezoek van Bach, dat gelijktijdig met een bezoek van
Johann Adolph Scheibe plaatsvond, is in een document van hertog Kammer overgeleverd: '... es haben auch verschiedene andere Kenner, die solches Orgelwerk vor
der Übergabe aus Curiosite besehen und bespielet, als in sonderheit der
Capellmeister Bach zu Leipzig und Capellmeister Scheibe denselben einen
besonderen Ruhm beygeleget...' Een ander document geeft weer dat Bach zich '... auf dieser Orgel ... hören laßen, und
beyläuffig von der Construction des Wercks judiciret, daß es gut dauerhafft
sey, und daß der Orgelmacher in
Ausarbeitung ieder Stimme Eigenschafft und behöriger Lieblichkeit wohl
reussiret habe.' 535 blz. Het
document laat ook zien dat Trost het toestaat om voor de orgeloplevering een
musicus aan te trekken 'worzu auch
besagter Capelmeister Bach sich auf bereits beschehenes ersuchen mit offeriret
haben mag.' Wilfried Schrammek heeft het
vermoeden dat er tussen Bach en Trost een 'längeren
und positiven' contact moet hebben plaatsgevonden. 537 blz 72 Een ander bezoek van Bach in de Altenburger
Schloßkirche bericht een document in de Dresdner Gelehrten Anzeigen uit 1798: 'waar aangegeven wordt dat: 'Das
Nachgeben des Organisten gegen die singende Gemeinde ist besser als sich
durchsetzen wollen. Nur wenige vermögen die Gemeinde so zu lenken wie der alte
Bach, der auf der großen Orgel in Altemburg einmal den Glauben aus D-moll
spielte, beim zweiten Vers aber die Gemeinde ins Es-moll hob, und beim dritten
gar ins E-moll. Das konnte aber auch nu rein Bach und eine Orgel in Altenburg. Das
sind und haben wir nicht alle.' Als 'große Orgel' zal het Trost-Orgel bedoeld zijn;
de beide andere orgels in Altenburg voldoen niet aan deze uitspraak. Tenslotte
laat zich in een handschrift van de B-A-C-H-fuga van Johann Ludwig Krebs de
volgende notatie vinden: 'Diese Fuge ist
wegen des Themas BACH berühmt, welche der Verfasser auf der Orgel ausgeführt,
da man ihm sagte, daß der alte Sebastian Bach in der Kirche sey.' In hoeverre de Bach gecharmeerd was van
het werk van orgelbouwer Trost is niet te zeggen. Het is opmerkelijk dat Bach
bij de in 1743 geplande orgelnieuwbouw voor de St. Wenzelkirche te Naumburg de
raad van Naumburg in contact bracht met Zacharias Hildebrandt terwijl er door
Trost ook een dispositie-ontwerp was gemaakt en doet vermoeden dat hij meer
fiducie had in Hildebrandts werkzaamheden dan in die van Trost. Anderzijds kan
de keuze voor Hildebrandt evengoed uit pragmatisch oogpunt gemaakt zijn, van
Trost was immers bekend dat hij enorm lang over zijn werkzaamheden deed.
Altenburg, Schloßkirche (St. Georg) - Trost-orgel
Historische
gegevens
Bouwer
Tobias
Gottfried Heinrich Trost
Jaar van oplevering
1739
Technische
gegevens
Werkindeling
Hauptwerk,
Oberwerk, Pedal
Dispositie
Hauptwerk
(I)
16 stemmen
Groß-Quintadena 16'
Flaute traverse 16'
Principal 8'
Bordun 8'
Spitzflöte 8'
Viol di Gamba 8'
Rohrflöte 8'
Octava 4'
Klein Gedackt
4'
Quinte 3'
Superoctave 2'
Blockflöte 2'
Sesquialtera II
Mixtur VI-IX
Trompete 8'
Glockenspiel (c1-c3)
Oberwerk (II)
14 stemmen
Geigenprincipal 8'
Lieblich Gedackt
8'
Vagarra 8'
Quintadena 8'
Hohlflöte 8'
Gemshorn 4'
Flaute II 4'
Nasat 3'
Octav 2'
Waldflöte 2'
Superoctava 1'
Cornet V
Mixtur IV-V
Vox humana 8'
Pedal
7 stemmen (5 transmissies)
Anders schrijven zie boek
Principalbaß 16'
Groß-Quintadena
16' (t)
Flaute traverse
16' (t)
Violonbaß 16'
Subbaß 16'
Octavenbaß 8'
Bordun 8' (t)
Octave 4' (t)
Mixtur VI-IX (t)
Posaune 32'
Posaune 16'
Trompete 8'
(t) = transmissie
Speelhulpen
Tremulant Hauptwerk
Tremulant Oberwerk
Koppels
Hauptwerk-Oberwerk (Clavier
Coppel)
Hauptwerk-Pedal (Wind Coppel)
Manuaalomvang C-c3
Pedaalomvang C-c1
Windvoorziening 4 balgen (Manuale)
2
grote balgen (Pedal)
Winddruk (1739)
Manuale
30°
Pedal
29°
Bijzonderheden
