Schlosskirche te Weimar

14-02-2018

Weimar, Schlosskirche Weimar - Compenius/Weißhaupt/Trebs-orgel 1714


Historische gegevens

Bouwers 

  1. Ludwig Compenius
  2. Johann Conrad Weißhaupt
  3. Heinrich Nikolaus Trebs

Jaren van oplevering

  1. 1658
  2. 1708
  3. 1714

1657 oude orgel uit Barfüßerkirche te Erfurt wordt in opdracht van hertog Wilhelm IV. von Sachsen-Weimar door L. Compenius halverwege altaar in nieuwe Schlosskirche te Weimar geplaatst

1707-1708 renovatiewerkzaamheden door J.C. Weißhaupt, bestaande uit nieuwe balgen, windladen en pedaalregisters waaronder een Subbas [32'JZ], Seitenpositiv wordt Unterwerk; omvang in pedaal C-e1

1712-1714 op advies van J.S. Bach vergroot H.N. Trebs balgen, verbetert windladen en voegt nieuwe registers en een nieuw Glockenspiel toe

1719-1720 reparatiewerkzaamheden op advies van Bach door H.N. Trebs

1734-1738 wederom reparatiewerkzaamheden op advies van Bach door H.N. Trebs

1739 eerste dispositieoverlevering

1756 afbraak van instrument i.v.m. galerij-problematiek

1774 Schlossbrand, waarbij orgel teloor is gegaan


Technische gegevens


Werkindeling

Unterwerk, Oberwerk, Pedal


Dispositie (1739)


Unterwerk (I)

8 stemmen


Principal 8'

Gedackt 8'

Viol di Gambe 8'

Kleingedackt 4'

Oktave 4'

Waldflöte 2'

Sesquialtera IV in Octave uit 3' en 2'

Trompete 8'


Oberwerk (II)

9 stemmen


Quintatön 16'

Principal 8'

Gemshorn 8'

Gedackt 8'

Oktave 4'

Quintadena 4'

Mixtur VI

Cymbel III

Glockenspiel


Pedal

6 stemmen


Großuntersatz 32'

Subbaß 16'

Principal Baß 8'

Posaun-Baß 16'

Trompeta-Baß 8'

Cornett-Baß 4'


Werktuiglijke registers

Tremulant Oberwerk

Tremulant Unterwerk

Cymbelstern


Koppels

Oberwerk-Pedal

Unterwerk-Oberwerk

Oberwerk-Pedal


Toonhoogte (1734)

koortoon


Manuaalomvang

CD-c3

Pedaalomvang

C-e1


Windvoorziening

8 grote balgen


Bijzonderheden inwijding in 1708 door J.S. Bach


Uit de historische gegevens van het orgel blijkt dat de balgen die in 1708 door J.C. Weißhaupt zijn geplaatst niet voor een goede windtoevoer hebben gezorgd en ook de windladen niet goed functioneerden. Bach, die zoals in het Mühlhausen-rapport is opgetekend een optimale windvoorziening nodig achtte, laat vier jaar later door Trebs de balgen uitbreiden en de windladen verbeteren.

Bij de eerder door Bach gekeurde instrumenten van Wender in de Neue Kirche te Arnstad en Kirche Divi Blasii te Mühlhausen is een Cornet 2' op het pedaal gedisponeerd, op dit instrument heeft Bach met een Cornett-Baß 4' op het pedaal te maken.

Opmerkelijk is de omvang van het pedaal C tot e1.